Zachowania problemowe nastolatków są zjawiskiem na stałe wpisanym zarówno w pracę profilaktyczną szkół ogólnodostępnych jak i placówek resortu edukacji realizujących zadania socjoterapeutyczne i resocjalizacyjne. Celem publikacji jest próba przeanalizowania aktualnych obszarów zachowań problemowych wśród dorastających, które identyfikują ich nauczyciele i wychowawcy oraz ustalenie rozwiązań stosowanych w praktyce pedagogicznej. Perspektywa teoretyczna podjętych badań odnosi się do tematyki trudnych, bardzo często nieakceptowanych społecznie zachowań nastolatków manifestowanych zarówno jako problemy z pełnieniem roli ucznia jak i zachowania ryzykowne. Przedmiotem analiz teoretycznych uczyniono także kwestię rozwiązywania problemów uczniów w warunkach instytucji resortu edukacji - szkól ogólnodostępnych oraz młodzieżowych ośrodków socjoterapii i młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Zaprezentowane wyniki badań o charakterze porównawczym, przeprowadzonych wśród nauczycieli pracujących w szkołach ogólnodostępnych oraz w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, pokazują aktualną mapę zachowań ryzykownych dorastających oraz problemów w funkcjonowaniu społecznym uczniów. Odsłaniają również kategorie trudności związanych z procesem edukacyjnym i pełnieniem roli ucznia, które są znaczące dla powstawania problemów w funkcjonowaniu społecznym nastolatków. Dzięki ustaleniu poziomu wiedzy i nastawienia badanych pedagogów do realizacji zadań z zakresu profilaktyki w warunkach placówki, w której pracują, udało się wyznaczyć priorytetowe kierunki działań chroniących młode pokolenie przed zachowaniami ryzykownymi i patologia społeczną. Adresatami książki są wszyscy zainteresowani profilaktyką zachowań ryzykownych nastolatków, szczególnie nauczyciele, wychowawcy i dyrektorzy szkół, pracownicy organów prowadzących placówki systemu oświaty oraz organów nadzoru pedagogicznego, a także studenci pedagogiki przygotowujący się do pracy z dziećmi i młodzieżą.

Czas pandemii i związane z nim doświadczenie powszechnej zdalnej edukacji uświadomiło wszystkim, że szkoła, jako instytucja, nadal jest potrzebna. Jednak szkołę trzeba gruntownie zmienić. Sensem jej działań powinno być nie tyle przekazywanie uczniom wiadomości, ile przygotowanie młodego pokolenia do podejmowania decyzji, do dokonywania wyborów moralnych, społecznych, intelektualnych i politycznych. Szkoła powinna skoncentrować swój wysiłek na kształtowaniu u uczniów sprawności posługiwania się umysłem, dzięki czemu będą rozumieli świat w którym żyją, będą w stanie uczestniczyć w permanentnej edukacji, nauczą się rozwiązywać problemy, które na pewno pojawią się w ich życiu. Zachodzi zatem potrzeba przemyślenia i nowego zdefiniowania istoty, zadań i możliwości współczesnej szkoły. Jest to kwestia niezwykle ważna, toteż od kilku lat żywo obchodzi ona naukowe środowisko pedagogów. W tej dyskusji skromny udział mają także pracownicy Zakładu Badan nad Edukacją Instytutu Pedagogiki kieleckiego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Autorzy artykułów odnoszą się tej szczególnej sytuacji, w jakiej znajduje się dziś polska edukacja, a zwłaszcza jej część zinstytucjonalizowana, czyli szkoła. Na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji, a także przeprowadzonych badań – przedstawiają diagnozę różnych aspektów działania polskiej szkoły. Rzadko kiedy próbują wskazywać terapię, najczęściej ograniczają się do diagnozy, ale jest to diagnoza interesująca i pożyteczna, pokazuje bowiem, jakie wyzwania stawia przed polską oświatą współczesny świat – i jak na sprostanie tym wyzwaniom jest ona przygotowana.

Monografia składa się z siedmiu rozdziałów, w których poruszona zostałam tematyka bezpieczeństwa państwa z uwzględnieniem aktualnych wyzwań i zagrożeń. Rozdział pierwszy dotyczy przestępczości zorganizowanej. Poruszone zagadnienia oparte zostały na najnowszych dokumentach i obejmują problematykę, która dotyczy państw Unii Europejskiej i nie tylko. W rozdziale drugim przedstawiono nowoczesne oblicza wojny na przykładzie konfliktu rosyjsko – ukraińskiego. Zwrócono szczególną uwagę na rodzaj i natężenie informacji wpływających na poczucie zagrożenia. Przedstawiono także rolę i znaczenie informacji we współczesnych konfliktach oraz założenia wojny hybrydowej wykorzystującej szereg działań: od dezinformacji i fake newsów po działania destabilizacyjne i zbrojne. Idee wojny hybrydowej (nowej drogi wojny) nabrały szczególnego znaczenia po tym, jak Rosja wykorzystała Olimpiadę w Soczi do „rozmycia” aneksji Krymu. Dla Rosji informacja stała się bronią, zaś środki niewojskowe okazały się być równie skuteczne jak broń konwencjonalna. W kolejnym rozdziale zaprezentowana została koncepcja bezpieczeństwa społecznego Chin, w której dominuje kwestia suwerenności terytorialnej. W Chinach human security rozumie się nie jako bezpieczeństwo jednostki, lecz jako bezpieczeństwo społeczeństwa jako całości, zaś dla określenia bezpieczeństwa społecznego używa się terminu „nietradycyjne bezpieczeństwo”. Omówiono obowiązujące w Chinach oficjalne dokumenty traktujące o bezpieczeństwie społecznym. Istotną kwestią z punktu widzenia omawianego tematu jest również wprowadzony przez Chiny System Zaufania Społecznego, wpisujący się w koncepcję bezpieczeństwa jednostek. W rozdziale czwartym monografii została zawarta problematyka zagrożeń ekologicznych XXI wieku. Uwzględniając specyficzny charakter oraz wielowymiarowość współczesnych zagrożeń ekologicznych scharakteryzowano przede wszystkim zagrożenia o podłożu: geologicznym, hydrologiczno-meteorologicznym oraz technologicznym. Wiele uwagi poświęcono analizie i ocenie następstw tych zagrożeń dla całego ekosystemu ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Polski. Rozdział piąty poświęcony jest problematyce zagrożeń epidemicznych, a także zagrożeń związanych z celowym użyciem patogenów biologicznych jako narzędzia agresji. Szczególną uwagę poświęcono analizie historycznej najważniejszych przypadków epidemii oraz zagrożeniom epidemicznym związanym z wirusami: SARS, MERS, ptasiej grypy, świńskiej grypy, Eboli, SARS-CoV-2, Zika, Nipah, Lassa oraz z wirusem małpiej ospy (MPXV). Druga cześć tego rozdziału zawiera analizę historyczną celowego użycia patogenów biologicznych jako narzędzia agresji oraz przykłady współczesnych ataków z użyciem czynników aktywnych broni biologicznej. Monografię zamyka tematyka z zakresu bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. W ostatnich latach w krajach Unii Europejskiej (także w Polsce) wzrosła liczby pojazdów, a to prowadzi do wzrostu liczby zagrożeń występujących w ruchu drogowym. Stąd też w rozdziale Bezpieczeństwo ruchu drogowego – czynniki zagrożeń zaprezentowano istotę bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz scharakteryzowano czynniki zagrożeń bezpieczeństwa ruchu drogowego w postaci modelu U-P-O i zachodzące między nimi powiązania. Z kolei w rozdziale Inteligentne systemy transportowe a bezpieczeństwo ruchu drogowego przedstawiono istniejący stan wiedzy na temat tych aplikacji, ich definicje, korzyści z ich stosowania, a także ich strukturę, podział oraz architekturę. Następnie scharakteryzowano oddziaływanie inteligentnych systemów transportowych na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego.

Publikacja ukazuje ewolucję podstaw prawnych struktur organizacyjnych sportu, począwszy od odrodzenia się wolnego sportu w Polsce międzywojennej, poprzez próby jego uregulowania, pierwsze akty prawne, aż po samodzielność ustawową sportu. Pierwszy z trzech rozdziałów monografii przybliża definicję sportu w ujęciu teoretycznym i w brzmieniu historycznie kolejnych definicji ustawowych, a także kształtowanie się pojęcia prawa sportowego oraz jego źródła. W rozdziale scharakteryzowane zostały zmiany dotyczące zależności pomiędzy pojęciami sport i kultura fizyczna. W dwóch kolejnych rozdziałach analizie poddano zmiany prawa dotyczące struktur organizacyjnych sportu na różnych jego szczeblach i w różnych obszarach. Zarówno na poziomie tworzenia centralnych organów administracji państwowej do spraw sportu, jak i odnoszące się do klubów sportowych oraz ich związków, a także w obszarze ruchu olimpijskiego. Oprócz struktur sportowych poruszone zostały kwestie podmiotów powołanych do rozstrzygania sporów w sporcie czy instytucjonalnej walki z niedozwolonym dopingiem w sporcie. Stosując metody historyczno-prawną, dogmatyczno-prawną i analizę instytucjonalno-prawną zweryfikowano postawioną tezę badawczą zakładającą, że model stowarzyszeniowy jest charakterystyczny dla polskiego sportu.

Celem publikacji jest przedstawienie analizy przeobrażeń w przestrzeni pomocy społecznej i pracy socjalnej, które wpisują się w dynamicznie zmieniające się realia współczesnego świata. W zakresie rozważań zostały ujęte diagnozy zmiany indywidualnego i społecznego funkcjonowania jednostki zarówno w wymiarze osobistym jak i środowiskowym. Interdyscyplinarna naukowa refleksja podjęta w publikacji obejmuje konteksty teoretyczno-badawcze dotyczące między innymi stanu pracy socjalnej, działania instytucji pomocowych, czy też podejmowania pozainstytucjonalnych działań wspólnotowych. Ważnym uzupełnieniem ujęcia teoretycznego pracy jest nawiązanie do aktualnego, praktycznego wymiaru pracy socjalnej uwzględniającego nowe formy pomocy i wsparcia. Adresatami publikacji są oprócz środowisk naukowych podmioty podejmujące działania ukierunkowane na rozwiązania problemów społecznych – nauczyciele, psychologowie, pracownicy socjalni, duchowni, studenci. Osoby te pracują na rzecz ludzi potrzebujących pomocy (seniorów, chorych, uzależnionych, samotnych, dotkniętych skutkami pandemii Sars-Cov-2). Monografia może być wykorzystana do kształcenia kadr zatrudnionych po to aby rozwiązywać problemy w obszarze pomocy społecznej i pracy socjalnej.

Bezpieczeństwo ekologiczne jest procesem podejmowania działań przez społeczność międzynarodową, krajową i lokalną, mających na celu utrzymanie równowagi naturalnej, która zachodzi wówczas, gdy odpływ i dopływ energii i materii w przyrodzie są zrównoważone. Środowisko naturalne od początku dziejów ludzkości znajduje się w ciągłej interakcji z człowiekiem. Nastanie epoki przemysłowej zwiększyło antropopresję w skali wcześniej nienotowanej, proces ten narasta, aż przybrał w czasach współczesnych postać katastrofy ekologicznej. W 2019 roku lodowce Grenlandii skurczyły się bardziej niż kiedykolwiek w historii, lód zanika w Arktyce i Antarktydzie, podnosi się poziom mórz, wieczna zmarzlina od Kanady po Syberię rozmarza, widmo przegrzanej planety staje się faktem. Wzrost temperatury powoduje suszę, a ta z kolei pożary o czym dotkliwie przekonali się mieszkańcy Australii na przełomie 2019/2020 roku. Brak opadów jest odczuwalny także w Europie, drastycznie spada poziom wody w Renie, Dunaju czy Wiśle, szlaki wodne przestają być żeglowne, wody zaczyna brakować w rzekach dla chłodzenia konwencjonalnych elektrowni, wysychają studnie, wprowadzane są ograniczenia w dostawach wody do gospodarstw domowych. W 2018 roku średnia roczna temperatura powietrza na świecie zwiększyła się o 1,0°C wobec średniej z okresu przedindustrialnego, wkrótce osiągnie pułap 1,5° a po przekroczeniu tego progu zmiany klimatyczne będą nieodwracalne. Autor publikacji obok analizy współczesnych zagrożeń środowiskowych przedstawił jaskółki nadziei, które mają szansę uchronić nas przed katastrofą klimatyczną i ekologiczną. Są nimi partie Zielonych, które w Unii Europejskiej weszły do politycznego mainstreamu i zaczynają wpływać na sposób realizacji polityk ochrony środowiska tak na starym kontynencie, jak i poprzez Wspólnotę na całym świecie. Monografia może okazać się interesująca dla pracowników naukowo-badawczych, studentów wszystkich kierunków studiów, proekologicznych środowisk społecznych oraz osób odpowiedzialnych za politykę ekologiczną w kraju i regionie.